Uşaq davamlı inkişaf edir. Böyüyür, bədəni güclənir. Ancaq dəyişən yalnız fiziki məlumatlar deyil. Uşağın ruhi vəziyyətini unutma. Daimi stres, narahatlıq və digər sinir şokları autizmi inkişaf etdirə bilər. Buna görə, sapmaları müəyyənləşdirmək çox vacibdir.
Bu xəstəliyin ortaya çıxmasının ən vacib səbəblərindən biri də sinir sisteminin işində pozuntudur. İnkişafı doğuşdan 12 yaşına qədər başlayır. İşinin pozulması xəstəliyin inkişafına kömək edir. Autizmli bir uşaq xarici faktorlara (stimullara) yaşıdlarından fərqli reaksiya göstərəcəkdir.
Çətinlik ondadır ki, valideynlər tez-tez övladının asılılıq davranışında heç bir sapma görmürlər, bunu uşağın yaşına və özünəməxsusluğuna bağlayırlar. Buna görə otistik davranışın əlamətlərini bilmək vacibdir:
- rahat şəraitin olmamasına atipik reaksiya;
- güclü bir stimula zəif reaksiya;
- zəif bir stimula atipik olaraq güclü bir reaksiya;
- adınıza reaksiya olmaması;
- uşaq nadir hallarda gülümsəyir.
Bütün bu ilkin şərtləri bir yetkin şəxs görə bilər. Bununla birlikdə, diaqnozun özü yalnız ixtisaslı bir həkim tərəfindən qoyulmalıdır. Səbəbi və nəticəsini anlamağa və narahatlıq əlamətlərinin başqa bir xəstəlik deyil, autizm inkişafının bir nəticəsi olub olmadığını anlamağa kömək edəcəkdir. Diaqnoz qoyulduqdan sonra, valideynlər xəstəliyin uşağın inkişafına zərərli təsirlərini minimuma endirmək üçün təcili tədbirlər görməlidirlər. Əks təqdirdə, bir tədbir görməsəniz, o zaman autizmin inkişafı irəliləməyə başlayacaq. Bütün bunlar ünsiyyət bacarıqlarının pisləşməsinə gətirib çıxaracaq, uşaq getdikcə daha çox qapılacaq, zehni inkişafı durğunlaşacaq.
Autizmin əlamətlərini daha yaxşı başa düşmək üçün sapma davranış amillərinin olduğu 2 yaş qrupu seçilməlidir:
- daxili aləminizin yaradılması və ona tam dalma;
- sosiallaşmaq istəməməsi - yaşıdları ilə ünsiyyət qurma, ünsiyyətdən, toxunuşdan, jestlərdən qaçınmaq;
- duyğuların olmaması və ya onların nadir təzahürü.
- dar dünyagörüşü;
- aşağı söz ehtiyatı;
- ifadələri və ya sözləri başqa bir insandan sonra təkrarlamaq istəyi.
Vaxtında tibbi yanaşma (söz ehtiyatı ilə işləmək, davamlı ünsiyyət və sosiallaşma) xəstəlikdən gələn zərərləri minimuma endirəcək və digər hallarda remissiyaya səbəb olacaqdır. Ən əsası valideynlərin bu prosesdə iştirak etmələri və uşağa daim dəstək olmalarıdır.
Xəstəliyin inkişafına təsir göstərən xarici amillər (hamiləlik dövründə):
- hamiləlik və ya laktasiya dövründə anada yoluxucu xəstəliklər;
- narkotik istifadəsi, siqaret çəkmək və alkoqollu içkilər içmək;
- ananın tez-tez stresli vəziyyətləri, davamlı həyəcan içində sinir sistemini tapmaq;
- müxtəlif kimyəvi maddələrlə təmasda olmaq.
Bu səbəbdən, uşağınızdakı bu xəstəliyin inkişafını istisna etmək üçün (həm də yalnız sinir sistemi ilə əlaqəli deyil) hamiləlik planlamasına ciddi yanaşmalısınız.
