Ailədə uşaqlar və böyüklər arasındakı münasibətlərə dair bir çox məqalə və ədəbiyyat var. Mənbələrin əksəriyyəti münasibətlər arasındakı fərqi artıq göstərən "uşaqlar" sözünü vurğulayır. Bəli, elə oldu ki, böyüklər böyükdür, uşaqlar isə xüsusi bir şeydir. Ayrı bir yanaşma və seçmə münasibət tələb edən canlılar. Bu həqiqətən belədir?
Həqiqətən, kiçik bir insan daha müdafiəsizdir və davamlı dəstəyə, sevgiyə və təlimə ehtiyac duyur. Ancaq uşaqlara büllur bir vaza kimi davranaraq həddini aşmağa dəyərmi və ya əksinə, onlara yüz faiz ailənin həqiqi üzvləri kimi yanaşmaq lazımdırmı? Bir uşağı yetkin cəmiyyətin problemlərindən kənarda saxlamağa və ya əksinə bütün problemlərində və bədbəxtliklərində onu günahlandırmağa dəyərmi?
Kiçik bir insanın həqiqətən ehtiyac duyduğu ilk şey böyük sevgi və daimi diqqətdir. Onu özünə buraxsanız da, böyüklərin orada olduğunu, heç yerə getməyəcəyini və həmişə kömək etməyə və dinləməyə hazır olduqlarını aydınlaşdırmaq vacibdir.
Yemək və geyim ikinci dərəcəli məsələlərdir, əsasən uşağın böyüdüyü ailənin rifahından asılıdır. Ancaq düşünürsənsə, bir çox xoşbəxt uşaq, maddi imkanları məhdud ailələrdə böyüyür.
Kiçik bir insana, özünə yetən kimi böyüməsinə, erkən yaşlarından müstəqil olmağı öyrətmək lazımdır. Bu o demək deyil ki, hər şeyi özü edir, ancaq imkanlarında olanlar barədə. Məsələn, kəndlərdə bu günə qədər gənc nəslin yaşlarına görə yerinə yetirə biləcəkləri və yerinə yetirməli olduqları öz vəzifələri var. Bəlkə də bunlar əhəmiyyətsizdir və hər hansı bir şey yöndəmsiz şəkildə edilsə də, bu, uşaqların özlərini bərabər iştirakçı kimi hiss etmələrinə imkan verir. Bu yolla uşaqlar ailə işlərinə qarışdıqlarını öyrənirlər.
Bir uşağa müxtəlif yollarla nəzarət edə bilərsiniz. Gözəgörünməz bir müşahidə və düzgün istiqamətə yönəldilə bilər və ya avtoritar bir hesabat şəklində ola bilər. Bir yetkin özü üçün nə seçəcək? Əlbəttə ki, birincisi.
Uşaq tərbiyə etmək tərzi əsasən ailədən, inanclarından və inancından asılıdır. Ancaq əsas şey valideynlərin nümunəsidir. Pis vərdişlər və yolverilməzliyi barədə nə qədər təkrar etsələr də. Özləri edirlərsə, uşağın fərqli davranacağını gözləməyin. Əlbətdə ki, bir uşağın alkoqoldan çəkinən içməli bir ailədə böyüdüyü hallar var, ancaq müəyyən bir hadisənin yenidən baş verəcəyinə kim zəmanət verə bilər.
Və nəhayət, müstəqil bir uşaq böyütməyə çalışan bir çoxları bütün problemlərini onun üzərinə atırlar. De ki, heç bir şeyi gizlətmirəm və bərabər bir şəxs kimi onunla bölüşürəm. Uşağın kövrək psixikası yalnız bundan əziyyət çəkir, mənəvi cəhətdən bu problemləri qəbul etməyə hazır deyil. Anası daim danlayaraq atasına ad verən bir qızdan kim böyüyəcək? Çox güman ki, kiçik olanda onsuz da dünyanın bütün kişilərinə nifrət edəcəkdir.
